گلپایگان و عالمان، تاریخ و فرهنگ عیان، همچون زلال چشمه‌سار، اهل دهاقان نامدار

علاوه بر شهر اصفهان که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی زیادی برای بازدید از آثار تاریخی وارد آن می‌شوند، گوشه گوشه این استان پهناور مناطق زیبا و خوش آب و هوایی دارد که می‌تواند مقصد مسافران باشد، در این گزارش به معرفی شهرستان گلپایگان و دهاقان پرداخته شده است.

به گزارش خبر ساز از اصفهان، گلپایگان با داشتن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوان از مقصد‌های مهم گردشگری استان اصفهان است؛ براساس تحقیقات باستان‌شناسان، تاریخ سکونت در گلپایگان مربوط به ۷هزار سال قبل باز می‌گردد.

این شهر تابستان‌های گرم و زمستان‌های سردی دارد و بهترین زمان برای سفر به آن بهار و اوایل تابستان است، دشت گلپایگان به دلیل داشتن کوهستان‌ها، رودخانه‌ها و قنات‌ها منظره‌های چشم‌نواز زیادی دارد؛ اگر به بازدید از جاذبه‌های گلپایگان علاقه دارید می‌توانید با اجاره روزانه خانه‌ در گلپایگان سفری به‌یادماندنی را شروع کنید.

سنگ نگاره‌های تنگه غرقاب

در ابتدای سفر خود می‌توانید سری به اماکن دیدنی همچون تنگه غرقاب بزنید که تماشایش لذ‌ت‌بخش خواهد بود؛ تنگه غرقاب نام روستایی است که تنگه زیبای آن با آثار تاریخی‌اش، نشان از افسانه و داستان‌های اساطیری دارد که نسل به نسل از گذشته تا به امروز منتقل شده است.

با قدم زدن در میان طبیعت این تنگه، می‌توانید علاوه بر تماشای مناظری زیبا، از نگاره‌ها و سنگ نوشته‌های مختلفی که مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی بوده‌اند دیدن کنید.

بر روی سنگ نگاره‌های غرقاب گلپایگان، نقوشی از حیوانات به چشم می‌خورد که می‌تواند نشان از شکارگاه بودن این منطقه سرسبز در زمان گذشته باشد.

در کنار سنگ نگاره‌های حیوانات، می‌توانید از کتیبه خط کوفی نیز دیدن کنید که آن را «وقف نامه» تشخیص داده‌اند، کتیبه‌ای تاریخی مربوط به دوره ساسانی که این چنین ترجمه‌اش کرده‌اند: «سه چیز را همیشه به یاد داشته باش: راغ خاک، دریای آب، آتش هیزم»؛ از سنگ نگاره‌های دیگری که در این منطقه به دست آمده، سنگ نوشته‌ای کوفی است که مربوط به دوره اسلامی است.

تمامی آثار باستانی موجود در تنگه غرقاب نشان از تمدن درخشان ایران زمین در روزگاران گذشته دارد.

جاذبه گردشگری کوچری

در گذشته «کوچری» روستایی بسیار زیبا در گلپایگان بود که به دلیل ساختن سد از بین رفت، اما در حال حاضر منطقه و سد کوچری مکان بسیار زیبا و مناسب برای استراحت و طبیعت‌گردی است و بزرگ‌ترین نقش صخره‌ای ایران که به شکل بز است در این منطقه قرار دارد؛ در گذشته بز نماد فراوانی و نعمت بود و به همین دلیل نقش‌ و نگارهای زیادی به شکل بز در این منطقه دیده می‌شود.

مسجد جامع گلپایگان

مسجد جامع گلپایگان از مهم‌ترین مساجد دوران سلجوقی است که در بافت تاریخی گلپایگان قرار دارد، با توجه به کتیبه‌های محراب متوجه می‌شویم که این مسجد ۹۰۰ سال قبل ساخته شده است.

گنبد بزرگ مسجد، کتیبه‌ها و تزئینات بسیاری دارد که مربوط به دوره سلجوقی است و بر دیوارهای داخلی شبستان مسجد نیز نام بزرگان دین و جملات مذهبی با خط کوفی نوشته شده است؛ این بنای تاریخی در سال ۱۳۱۲ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

جاذبه توریستی و تفریحی ارگ گوگد

ارگ گوگد جزء بزرگ‌ترین بناهای خشت و گلی ایران است که حدود ۴۰۰ سال قبل به دستور علیخان برای همسر وی ساخته شد؛ این ارگ چهار برج قرینه دارد و به شکل مربع است و کاربرد آن بیش‌تر به‌عنوان کاروان‌سرا و در زمان جنگ به‌عنوان قلعه‌ نظامی بوده است.

معماری کاروان‌سرا به گونه‌ای است که نشان می‌دهد در گذشته برای استقرار مسافران با توجه به سطح و مرتبه شغلی نظم و مقررات خاصی وجود داشته است برای مثال افراد شناخته شده و تاجرها در طبقه‌های بالا سکونت می‌کردند.

در حال حاضر ارگ گوگد تبدیل به هتل شده و پذیرای توریست‌ها و گردشگران است.

مناره گلپایگان اثری بی‌نظیر

مناره سلجوقی یا فانوس جاده ابریشم، از شاهکارهای دوره سلجوقیان است، این مناره از زمره بلندترین مناره‌های قرن پنجم هجری قمری بوده که با قدمتی بیش از ۹۰۰ سال در برابر عوامل انسانی و طبیعی مقاوم مانده است.

ساخت این بنای فاخر با ساخت مسجد جامع و بازار چهارسوق همزمان است، از آنجایی که بناهای تاریخی با انگیزه و دلیل خاص بنا می‌شود و شهر گلپایگان نیز در دوران سلجوقیان شهری تجاری و در مسیر عبور جاده ابریشم قرار داشته، این مناره برای راهنمایی کاروان تجار احداث شد تا با روشن کردن آتش بر روی آن راه را به یکدیگر نشان دهند؛ مناره گلپایگان اثر بی‌نظیری است که تنها نمونه آن مناره گنبد باروت در شهرستان گنبد کاووس استان گلستان قرار دارد.

کبوترخانه گلپایگان

کبوترخانه‌های ساخته شده از خشت و گل گلپایگان از دیگر بناهای ارزشمند این شهرستان است که توجه هر گردشگری را به خود جلب می‌‌کند؛ این بناهای تاریخی به همت کشاورزان با هدف پناهگاهی امن برای کبوتران ساخته شده تا هم کشاورزان از شر آفت‌های زمین‌هایشان رهایی یابند و هم از فضولات پرندگان به عنوان کود برای محصولات زراعی استفاده کنند.

روستای وانشان گلپایگان با زیبایی‌های تاریخی

یکی از روستاهای پرجاذبه گلپایگان و از کهن ترین خاستگاه‌های تمدنی در نجد ایران «وانشان» است؛ قدمت تاریخی این روستا را وجود بقعه امامزاده «ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر» مربوط به قرن دهم هجری و درخت فوق العاده بزرگ و قدیمی کنار دیوار امامزاده با هزار سال عمر به رخ می‌کشد.

باکشف بقایای استخوان چندین انسان، ظروف سفال شکسته در کوه تیر روستای وانشان در آبان ماه سال ۱۳۹۱ و با بررسی‌های میراث فرهنگی استان اصفهان قدمت سه هزار ساله این بقایا محرز شد و این موضوعات نشان دهنده آن است که در زمان‌های قدیم حیات و زندگی در این روستا حاکم بوده است.

چشمه لمبی، باغ‌های سبز و زیبا، دزی، کوه بابا دودورشاه، قلعه جمال، کوه دیگا، حسن آباد، کوه محد حیدر، مورا ، مقبره بهلون، مزرعه امیریه، برج حاج فرج الله از جمله دیدنی‌های وانشان است که می‌توانید از آن‌ها دیدن کنید.

دهاقان؛ نگینی سبز در جنوب استان اصفهان

از دیگر شهرستان‌های استان اصفهان که می‌توانید برای تعطیلات نوروزی بر آن حساب کنید «دهاقان» است؛ شهرستان دهاقان به مرکزیت شهر دهاقان و با فاصله ۲۰ کیلومتری از غرب شهرضا و ۱۰۰ کیلومتری از اصفهان در ناحیه سردسیر و کوهستانی دامنه زاگرس واقع شده است؛ دهاقان در غرب به شهرضا و در شرق به بروجن و از جنوب به سمیرم منتهی و از شمال به مبارکه می‌رسد که در میانه پیش کوه‌هایی از سلسله جبال زاگرس محاصره ‌شده و در کوه‌های اطراف آن یادگاری‌های سربازان عصر رضاشاه که در اینجا اردو زده بودند به چشم می‌خورد و بر کوه کنده‌کاری شده است.

قالی «یلمه» که در روستای علی‌آباد شهرستان دهاقان بافته می‌شود، شهرتی جهانی داشته و نشان از تبحر زنان و مردان دهاقانی در خلق نوعی خاص از فرش ایرانی دارد که جهان این هنر را تأیید کرده است.

درباره وجه‌ تسمیه و ریشه کلمه «دهاقان» آمده که چون سادات در این مکان سکونت داشتند، اینجا «ده آقایان» یا به اختصار «دهاقان» نامیده شده و نیز گویند که به دلیل روستاهای پر برکت و وجود دهقان‌ها این منطقه دهاقان مخفف دهقان‌ها نام‌گذاری شده است.

این شهرستان ۳ محور اصلی گردشگری دارد که در محور نخست گردشگران می‌توانند، میهمان دیار «بودجان» شوند و از چشمه‌های بی‌نظیر و مناظر بکر طبیعی نظیر «دشت لاله‌های واژگون» و قنات‌ها و چشمه‌ساران لذت ببرند.

در محور دوم گردشگری در جاده دهاقان به بروجن باغ‌های سرسبز و قنات‌های زیبا و بیشه‌های بی‌نظیر و جاذبه‌های روستایی و عشایری مشهود است و در محور سوم که مناطق شهری را شامل می‌شود، گردشگران با مساجد و بازار و آسیاب‌ها، و روستای دیدنی «پوده» آشنا می‌شوند.

در ادامه قصد داریم شما را با اماکن دیدنی و گردشگری شهرستان دهاقان آشنا کنیم

مسجد جامع دهاقان (مسجد حاج میرزا بابا)

مسجد جامع دهاقان با ۲۴۰ متر مساحت در داخل راسته بازار، نزدیک چهارسو در کنار مساجد دیگری مثل مسجد حاج مهدی قرار دارد، این مسجد توسط شخصی به نام «حاج میرزا بابا» احداث شده است و از بناهای اوایل دوره قاجار در دهاقان است؛ این مسجد ارتباط تنگاتنگی با بازار و قدیمی‌ترین راسته مهم شهر داشته است.

ساختمان مسجد دارای یک هشتی در مسیر ورودی یک حیاط کوچک و شبستانی (ستوندار) است که پوشش آن را به شیوه چهارضربی اجرا کرده‌اند؛ شبستان با آجرهایی با ابعاد ۵*۲۰*۲۰ سانتی‌متر در راستای محور قبله با سه ردیف ستون ، سه تایی از جنس آجر برپا شده است؛ محراب مسجد دارای تزئینات مقدس و گچبری‌هایی با نقوش اسلامی است و در پشت بام این بنا نیز ساعت آفتابی واقع است که کاربرد آن تشخیص ظهر و زمان اذان نمازهای ظهر و عصر بوده همچنین در این مسجد شاهدیم که محل استقرار زنان و مردان با دیوار چوبی تفکیک شده است.

مسجد میر

مسجد میر مهم‌ترین و قدیمی‌ترین بنای تاریخی دهاقان است که براساس مطالعات میراث فرهنگی استان اصفهان قدمت آن به اواخر دوره سلجوقی و اوایل دوره ایلخانی باز می‌گردد؛ این مسجد در وسط بازار و شمال مسجد جامع واقع است.

کف مسجد میر برخلاف مساجد اطراف خودش بالاتر از سطح بازار و از نظر معماری و هنر ساده‌تر است؛ با توجه به نوشته‌ای که در داخل مسجد نصب شده این بنا یکبار در سال ۱۳۱۰ و بار دیگر در سال ۱۳۶۲ تعمیر شده است.

این مسجد، مسجدی درونگرا و شبستانی است که با خشت ساخته و با رویه گچی پوشیده شده و مساحت آن حدود ۱۶۰ متر مربع است ؛ درون مسجد هیچگونه تزئینی وجود ندارد اما دیواره خارجی بنا دارای آجر کاری است؛ اهالی اعتقاد دارند که این مسجد بقایای یک آتشکده است که پس از اسلام تبدیل به مسجد گردیده است.

خانه حسینقلی خان خطایی

خانه حسینقلی خان خطایی با ۱۷۰ سال قدمت از بناهای تاریخی دهاقان است که در بهمن سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است؛ حسینقلی خان حدود یک قرن قبل حاکم دهاقان و این خانه مقر فرمانروایی وی بوده است، بنا بر اظهار نظر اهالی حکیم جهانگیرخان قشقایی نیز دوران کودکی خود را در این خانه سپری کرده است.

این خانه با مصالح خشت به عنوان مصالح اصلی و ساختاری و آجربه عنوان مصالح ثانوی ساخته شده است و فضای مسکونی آن در جبهه شمالی و جنوبی پیرامون یک حیاط مرکزی بزرگ تشکیل شده است.

بقعه بابا شیخ حسین انصاری و بی بی خاتون دهاقان

بقعه بابا شیخ حسین انصاری و بی بی خاتون دهاقان که از فرزندان جابربن عبدالله انصاری هستند از زیارتگاه‌های دهاقان به شمار می‌رود که در چهار کیلومتری شمال دهاقان و در مسیر دهاقان–مبارکه قرار دارد؛ آرامگاه بابا شیخ حسین در میان باغ‌های دهاقان زیبایی دو چندان دارد و از تفرجگاه‌ها و زیارتگاه‌های این شهرستان است.

ساختمان اصلی این بقعه مربوط به دوران صفویه و متشکل از ایوان، گنبدخانه و رواق است؛ مقبره بابا شیخ حسین در ضریح چوبی مربوط به دوره صفویه در زیر گنبد قرار دارد و مقبره بی بی خاتون خواهر بابا شیخ حسین در انتهای جنوبی بنا در ضریحی چوبی واقع گردیده است، در ایوان، رواق و حیاط مقبره‌هایی مربوط به متولیان و همچنین خدام و ارادتمندان به این مکان دیده می‌شود.

جاده بودجان دهاقان

جاده بودجان دهاقان یکی از زیباترین جاده‌های ایران و از محورهای گردشگری دهاقان به‌شمار می‌رود که دارای مناظری بسیار دل‌انگیز و مناطق گردشگری متنوع است و تماشای آن خاطره انگیز خواهد بود.

این قسمت که شامل مناطق اردسته، چشمه مردنگ و کج دنبه، چشمه بازن، قنات بنوی، قنات بودجان و باغ‌های سیب، دره شاه صفی (از مناطق نمونه گردشگری) دشتک، هرندی، تخته چمن آستانه و دشت لاله‌های واژگون است، هر سال شاهد حضور هزاران مسافر و گردشگر در ایام نوروز، به‌ویژه سیزده به در می‌باشد.

این منطقه از آب و هوای بسیار دلپذیر و منحصر به فردی برخوردار است، در فصول گرم سال وزش بادهای خنک گرمای تابستان را خنثی می‌کند؛ جاده بودجان از قنوات و اراضی و مراتع سر سبز برخوردار است، پوشش گیاهی متنوعی دارد که اغلب شامل آویشن، کتیرا، چای کوهی است؛ در بهار و تابستان عشایر دراین منطقه با نصب سیاه چادر به چرای گوسفندان می ‌پردازند.

نکته قابل توجه در این جاده وجود منطقه گردشگری اردسته است که در ابتدای جاده بودجان به چشم می‌خورد، منطقه‌ای که به سبب وجود درخت داغداغان مورد توجه همگان بوده و به‌دلیل وجود چشمه آب و مجموعه تفریحی و رفاهی کوهسار با احداث سیاه چادر و اتاق‌های کاهگلی و امکانات رفاهی، مکانی آرام برای استراحت و تفریح مسافران است.

در انتهای این جاده به منطقه گردشگری «آستانه» وارد می‌شویم که در پیچ و خم آن دره شاه خودنمایی می‌‌کند، در این مکان گردشگران با آبشاری که از دل کوه، از میان گیاهان سرسبز جاری است مواجه شده و از زیبایی آن لذت می‌برند؛ روزگاری شاهان صفوی در جوار آن به شکار آهو می‌پرداختند و به همراه خانواده و ملازمان خود تابستان را در این منطقه سپری می‌کردند تا از زیبایی و خنکای آب و هوای این منطقه استفاده کنند.

بیشه دزج

در ۱۰ کیلومتری غرب دهاقان و در مسیر دهاقان به بروجن ، بیشه سبز دزج قرار دارد، بیشه زاری با درختان سربه فلک کشیده که با ورود بهار به این منطقه سبزی و شادابی را به ارمغان آورده است؛ بیشه دزج به‌عنوان یک مکان آرام و دنج آماده حضور گردشگرانی است که می‌خواهند به دور از هرگونه دغدغه و مشغله روزمره در کنار طبیعتی هزار رنگ یک روز خاطر انگیز را سپری کنند و از هوای پاک بهاری لذت ببرند، البته ورود گردشگر نیز در این منطقه هم یک پتانسیل و هم یک تهدید محسوب می‌شود.

اقامتگاه بوم‌گردی عمارت صاحب جان

اقامتگاه بوم گردی عمارت صاحب جان که به عنوان بزرگ‌ترین اقامتگاه شهرستان دهاقان شناخته می‌شود، در روستای لاریچه واقع شده است؛ این عمارت دارای سه طبقه با سه سالن مجزا و بزرگ است و معماری آن از دوران صفوی برگرفته شده است.

اقامتگاه بوم‌گردی خانم رباب پوده

اقامتگاه بوم‌گردی خانم رباب در روستای پود با قدمت ۱۴۰ سال در گذشته مسکن ، مطب و داروخانه‌ چند تن از حکیمان خاندان نفیسی و آخرین آن‌ها خانم رباب نفیسی فرزند انتظام الاطباء بوده است.

به گزارش فارس، دیدنی‌های بکر و طبیعت زیبا و به‌یادماندنی مراتع و روستاهای اطراف دهاقان و ابنیه داخل شهر در مسیر گذر ۵ استان مرکزی و جنوبی فرصت نابی برای گسترش صنعت گردشگری شهرستان دهاقان است؛ از این شهرستان علما و فضلا و شخصیت‌های علمی نظیر میرزا مصطفی جعفر طیاری، ملا شکرالله رضوانی، ملا حسین امین جعفری، شیخ نورالله دهاقانی، دکتر سنجریان، دکتر رمضانیان پور، دکتر حجازی، دکتر عبدالمحمود انصاری و نماینده شهید مجلس حجت‌الاسلام بشارت برخاسته‌اند.

انتهای پیام/۳۶۴۹/آ/ع

بیشتر بخوانید